Hamas’ın 7 Ekim’deki sürpriz saldırısı sonrası Gazze Şeridi’ne yönelik topyekûn bir saldırı başlatan ve geçen altı ayda çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 33 binden fazla Filistinli sivili öldüren İsrail ordusunun katliamlarını, sivil kayıpların farkında bir şekilde yapay zekâ aracılığıyla gerçekleştirdiği ortaya çıktı. İsrailli araştırma grubu Local Call ve +972 Magazine’in istihbarat çalışanlarıyla gerçekleştirdiği söyleşilerle hazırladığı habere göre Lavender (Lavanta) ismi verilen bu yapay zekâ programı tarafından 37 bin potansiyel hedef belirlendi. Önem derecesiyle belirlenen hedeflerin içinde düşük önemli olanlar için akıllı füze sistemleri ‘pahalı’ bulundu ve daha yüksek sivil zayiata sebep olan ve ‘aptal bombalar’ diye adlandırılan güdümsüz mühimmatlar tercih edildi.
EVDE VURMAK DAHA KOLAY
Lavender’i kullanırken yaşadıklarını aktaran istihbarat çalışanları, bir Hamas üyesinin evinde olduğu tespit edildiğinde İsrail ordusunun saldırma emrini vermeyi tercih ettiğini belirtti. Hedeflerin askeri bir hareketlilik içinde olmasına gerek duyulmadan bombalamanın gerçekleştiğini ifade eden İsrailli yetkililer, “Bir Hamas militanı evindeyken o ailenin evini bombalamak daha kolay. Bu sistem, tam olarak böyle durumlar için oluşturuldu” ifadelerini kullandı.
BİR HEDEF İÇİN ONLARCA SİVİL
İki istihbarat çalışanının söylediğine göre, ordu savaşın ilk haftalarında Lavender’ın işaretlediği her alt düzey Hamas görevlisi için 15-20’ye kadar sivilin öldürülmesine izin verdi. Oysa düşük rütbeli militanlara yönelik suikastlar sırasında herhangi bir “ikincil zarara” izin verilmiyordu. İsralli yetkililer, hedefin bir Hamas komutanı olması durumunda ise 100 civarı sivilin ‘zayiat’ şeklinde gözden çıkarıldığını vurguladı. Lavender’in belirlediği hedeflerin vurulması için yalnızca 20 saniye harcadıklarını ifade eden İsrailli yetkililer, maliyeti uygun olduğu için ses bombalarının kullanıldığını, bunun da tüm binanın çökmesine ve hedefin dışında ailesinin ve diğer dairelerdeki sivillerin de ölmesine yol açtığını söyledi.
İTİRAF GİBİ YANIT
İsrail medyasında çıkan habere yanıt veren İsrail ordusu, operasyonlarının uluslararası hukuk çerçevesinde gerçekleştirildiğini iddia etti. Açıklamada, operasyonlarda ses bombalarının kullanıldığı kabul edilirken bunların İsrailli pilotlar tarafından “yüksek düzeyde hassasiyet” sağlayacak şekilde kullanılan “standart silahlar” olduğu öne sürüldü.
BİDEN’DAN NETANYAHU’YA DESTEK ULTİMATOMU
ABD Başkanı Joe Biden, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile geçtiğimiz gün telefonda konuşurken iki lider son dönemde aralarındaki gergin ilişkiyi masaya yatırdı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre Biden, ABD’nin İsrail’e verdiği sınırsız desteğin İsrail’in atması gereken bazı adımlar tarafından etkileneceğinin altını çizdi. Açıklamada, “Başkan Biden İsrail’in sivillerin zarar görmemesine, insani acılara ve yardım çalışanlarının güvenliğine yönelik bir dizi spesifik, somut ve ölçülebilir adımı duyurması ve uygulaması gerektiğini açıkça belirtti. ABD’nin Gazze’ye ilişkin politikasının, İsrail’in bu adımlara ilişkin acil eylemine ilişkin değerlendirmemize göre belirleneceğini açıkça belirtti” denildi. Yunus PAKSOY/WASHINGTON
